درماتوفیتوزیس، بیماری ای لابه‌لای برگ‌های پاییزی
درماتوفیتوزیس یک عفونت قارچی سطحی پوست می باشد. این بیماری طیف وسیعی از حیوانات را می تواند درگیر کند و حتی بین انسان و حیوان مشترک نیز مشترک است. اگرچه این بیماری خود به خود درمان می شود اما بهتر است برای کوتاه شدن دوره درمان و جلوگیری از سرایت بیماری با مشورت دامپزشک درمان را شروع کرد. سگ و گربه‌های جوان، تحت استرس، سگ‌های شکاری که بیشتر در محیط بیرون قرار دارند و حیواناتی که در محیط های گرم زندگی می کنند استعداد بیشتری برای ابتلا به درماتوفیتوزیس را دارند.
عوامل ایجاد کننده درماتوفیتوزیس
در این بیماری 3 نوع قارچ نقش اصلی دارند شامل:
میکروسپوروم کنیس
میکروسپوروم جیپسئوم
ترایکوفایتون منتاگرافایتیس
راه انتقال درماتوفیتوزیس
این بیماری از طریق تماس با حیوان آلوده یا تماس با اجسام آلوده به اسپور قارچ مانند برگ درختان منتقل می شود. البته برای درگیری از طریق اجسام آلوده وجود اسپور به تنهایی کافی نیست و حتما باید در پوست آسیب داشته باشیم تا سد پوستی از بین رفته باشد. وجود آسیب‌های میکروسکوپیک مانند خراش های کوچک ناشی از اصلاح مو برای نفوذ اسپورها کافی است.
علائم بالینی درماتوفیتوزیس
ترکیبی از ریزش مو، پوسته پوسته شدن، دلمه، قرمزی، پاپول و افزایش رنگدانه پوست با درجات مختلفی از خارش مشاهده می شود. در سگ‌ها و گربه‌های پرشین امکان وجود ضایعات نودولار نیز وجود دارد. توجه شود علائم بالینی التهاب چرکی پوست مشابه درماتوفیتوزیس می باشد. پس در صورت مشاهده چنین علائمی بدلیل متفاوت بودن پروتکل درمانی به هیچ وجه سرخود به درمان نپردازید و از دامپزشک کمک بگیرید.
تشخیص درماتوفیتوزیس
بیوپسی پوست از روش های تشخیصی روتین برای درماتوفیتوزیس نمی باشد مگر اینکه ضایعات نودولار و یا ضایعات نامتعارف در پوست ایجاد شده است که نیاز به تشخیص تفریقی داشته باشیم. در این صورت باید چندین نمونه 8 میلی متری از پوست و یا ندوال ها گرفته شود و برای آزمایشگاه فرستاده شود.
می توان موهای آلوده و پوسته‌های جدا شده را با روغن معدنی ترکیب کرد و به بررسی مستقیم آنها زیر میکروسکوپ پرداخت. این روش در بیش از 85% موارد قابل اعتماد می باشد.
راه دیگر تشخیص استفاده از لامپ وود می باشد در صورت آلوده بودن پوست به رنگ فلورسنت سبز دیده می شود. اما باید توجه داشت این روش فقط برای میکروسپوروم کنیس قابل استفاده می باشد. و آلودگی با سایر قارچ‌ها رنگ خاصی ایجاد نمی کند درنتیجه قابل تشخیص نمی باشد.
روش دیگر کشت مو می باشد. به این منظور فقط از نواحی داراری ضایعه باید نمونه گرفت. براساس شکل پرگنه ایجاد شده می توان به تشخیص نوع قارچ رسید.
و در نهایت می توان از PCR استفاده کرد. در این روش از موهای حیوان نمونه برداشته می شود و به بررسی وجود DNA قارچی در آن می پردازیم. توجه شود که PCR فقط حضور DNA را نشان می دهد و نمی تواند بگوید که این قارچ درحال حاضر زنده و فعال است یا خیر.
درمان درماتوفیتوزیس
همانطور که گفته شد این بیماری بدون درمان نیز برطرف می شود اما به منظور کنترل سرایت و کاهش طول دوره درمان از داروها استفاده می کنیم.
در ابتدا باید حیوان آلوده را از سایر حیوانات جداکرد زیرا که این بیماری با تماس قابل سرایت می باشد.
درمان سیستمیک
برای گربه‌ها از ایتراکونازول خوراکی 5 mg/kg یکبار در هفته بصورت یک هفته درمیان استفاده می کنیم. اکثرا بین 3 تا 4 بار تکرار درمان درماتوفیتوزیس برطرف خواهد شد. اما برای سگ ها از این دارو با همین دوز ولی بصورت روزانه استفاده می کنیم در صورت پاسخ ندادن به درمان می توان از تربینافین 30 – 40 mg/kg روزانه یا کتوکونازول 5 mg/kg روزانه استفاده می کنیم.
توجه: از فلوکونازول و لوفنورون استفاده نکنید زیرا این دارو در این درمانی موثر نمی باشد. همچنین اثر تربینافین و ایتراکونازول قوی تر از گریزئوفلوین می باشد درنتیجه استفاده از این دارو نیاز نیست.
درمان موضعی
هدف از درمان موضعی از بین بردن اسپورهای موجود روی بدن و متعاقبا کاهش احتمال سرایت و آلودگی محیط است. بدین منظور باید بدن را با نسبت 1 به 100 با انیل کونازول 2 بار در هفته شستشو دهیم. در صورتی که انیل کونازول در دسترس نباشد از شامپو حاوی میکونازول 2% و کلرهگزیدین 2% نیز می توان استفاده کرد. در عفونت‌های شدید مقاوم به درمان از کرم میکونازول 1-2% واژینال می توان استفاده کرد. (1)
